داستان ها و حکایت های نماز – بخش اول

پیامبر اکرم (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) و نماز
​ در حال نماز صدای دیگ جوشان از سینه آن حضرت شنیده می شد و یکی از همسران آن حضرت می گوید که پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) با ما سخن می گفت و ما با او سخن می گفتیم ولی آنگاه که برای نماز حاضر می شد چنان بود که گوئی اصلا ما او را نمی شناسیم و او هم ما را نمی شناسد.


نماز در هر منزل
​ رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) از هیچ منزلی کوچ نکرد مگر آنکه در آن دو رکعت نماز خواند و فرمود: تا این محل روز قیامت بر نماز خواندن من گواهی دهد.


نماز و به مشقت انداختن
​ پیغمبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) در حال نماز روی انگشتان پای خود می ایستاد خداوند متعال در قرآن فرمود: ای پیغمبر طیب و طاهر ما قرآن را نفرستادیم که تو خود را به مشقت افکنی و حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) فرمود که جد بزرگوارم رسول خدا با اینکه خدا گناهان گذشته و آینده او را آمرزیده بود با این حال از اجتهاد و کوشش باز نایستاد و به عبادت مشغول بود تا اینکه ساق مبارکش ورم کرد.


نماز و شکرگزاری
​عطاء بن ریاح گوید: «روزی نزد عایشه رفتم پرسیدم: شگفت انگیزترین چیزی که در عمرت از پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) دیدی چه بود؟»

او گفت: کارهای پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) همه اش شگفت انگیز بود ولی از همه عجیب تر اینکه شبی از شبها که پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) در خانه من بود به استراحت پرداخت هنوز آرام نگرفته بود از جا برخاست و لباس پوشید و وضو گرفت و به نماز ایستاد و آنقدر در حال نماز و در جذبه خاص الهی اشک ریخت که جلو لباسش از اشک چشمش تر شد.

سپس سر به سجده نهاد و چندان گریست که زمین از اشک چشمش تر شد و همچنان تا طلوع صبح منقلب و گریان بود!

هنگامی که بلال او را به نماز خواند پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) را گریان دید عرض کرد چرا چنین گریانید شما که مشمول لطف خدا هستید.

فرمود: آیا نباید بنده شکرگزار خدا باشم. چرا نگریم خداوند در شبی که گذشت آیات تکان دهنده ای بر من نازل کرده است و سپس شروع به خواندن آیات سوره آل عمران (191 - 192) نمود و در پایان فرمود: وای به حال کسی که آنها را بخواند و در آنها نیاندیشد.

در روایتی از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده که پیامبر خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) هرگاه برای نماز شب بر می خواست نخست مسواک می کرد و سپس نظری به آسمان می افکند و این آیات را زمزمه می نمود.






مکروهات و مستحبات قیام - رکوع - تشهد - سلام

موارد مکروه در رکوع عبارت است از:
♥     ​چسباندن دستها هنگام رکوع، به دو پهلوى خود.
♥     به زیر افکندن سر، طوری‌که سر و گردن موازى پشت نباشد.
♥     رعایت نکردن حال مأمومین در طولانی کردن رکوع و اینکه امام جماعت ذکر رکوع را بیش از سه بار بگوید.
♥     در هنگام رکوع دستها را مابین زانوها قرار دادن.
♥     در حال رکوع، بلکه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زیر همه لباسها.


موارد مستحب در تشهد و سلام نماز عبارت است از:
♥     ​به حال تورّک نشستن، یعنی نمازگزار بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد.
♥     قبل از تشهد بگوید: (الْحَمْدُ لِلّه) یا بگوید: (بِسْمِ اللّٰهِ وَباللّٰهِ والْحَمْدُ لِلّٰهِ وَخَیرُ الْأَسْمٰاءِ لِلّٰهِ).
♥     دست‌ها را بر ران‌ها بگذارد و انگشتان را به یکدیگر بچسباند و روی پاهای خود نگاه کند.
♥     پس از اتمام تشهد، بگوید: وَتَقَبَّلْ شَفٰاعَتَهُ فى أُمَّتِه وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ.
♥     زن نمازگزار، ران‌هاى خود را به هم بچسباند.
♥     در هنگام سلام، نیت سلام کردن بر پیامبران، امامان، فرشتگان و جمیع مۆمنین انس و جنّ را داشته باشد.
♥     در نماز جماعت، امام، سلام را بلند و مأموم آهسته بگوید.
♥     نمازگزارى که فرادا نماز مى‌خواند در هنگام سلام رو به طرف قبله سلام دهد و با گوشه دو چشم خود به طرف راست اشاره کند.
♥     در نماز جماعت، امام در وقت سلام دادن، چهره را به جانب راست خود بگرداند. و مأموم به هر دو جانب رو کند، البته اگر در سمت چپ او مأموم دیگر‌ی باشد و الّا به همان سمت راست کافى است.
♥     همچنین، در حال تشهد و سلام «اقعاء» مکروه است، و آن عبارت از این است که سینه پاها را به زمین گذارد (روى پنجه پاها را به زمین نهد) و روى پاشنه‌ها، بنشیند.


موارد مستحب در حال قیام نماز عبارت است از:
♥     ​با خضوع و خشوع ایستادن، به نحوى که بنده ذلیل در خدمت مولای خود مى‌ایستد.
♥     نظر کردن به محل سجده در حال ایستادن.
♥     دو دست را روی دو ران گذاردن، به نحوى که بالای زانوها قرار گیرد.
♥     قرار دادن فاصله بین پاها، به اندازه‌ی سه انگشت تا یک وجب.
♥     در کنار هم قرار دادن پاها، نه آن که یکى جلو و دیگرى عقب باشد.
♥     به سمت قبله قرار دادن انگشتان پاها، به نحوى که هیچ یک از آن‌ها از قبله منحرف نشود.
♥     چسباندن انگشتان دست‌ها به یکدیگر.
♥     دست‌ها را بر سینه‌ گذاردن در مورد بانوان، به نحوى که پستان‌ها بر سینه بچسبد، و نیز جفت کردن پاها به یکدیگر و از هم دور نساختن آنها.


موارد مکروه در حال قیام نماز عبارت است از:
♥     ​مانند متکبّران، دست بر کمر زدن.
♥     تورّک نمودن، یعنى سنگینى خود را گاهى بر پاى راست و گاهى بر پاى چپ انداختن.
♥     کف دو دست را بعد از قنوت بر صورت کشیدن.




حکمت گفتن«اذان»و«اقامه»در گوش نوزاد


دلیل اصلی اذان گفتن در گوش کودکی که به تازگی در یک خانواده مسلمان به دنیا آمده، این است که نخستین صدایی که گوش او دریافت می‌کند، اذان و اقامه باشد که شامل توصیف عظمت و بزرگی خداوند متعال است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،روزنامه خراسان نوشت: از قدیم رسم بر این بود که وقتی کودکی به دنیا می آمد او را در آغوش پدربزرگ یا مادربزرگش که سال ها مسلمانی کرده بود و آداب اسلامی را خوب می دانست می گذاشتند تا با دهانی که بارها با آن ذکر خدا را گفته، در گوشش اذان و اقامه بخواند.
 
این رسم هنوز هم در بین بسیاری از خانواده ها انجام می شود. البته شاید بعضی از خانواده ها به دلیل مشغله زیاد از این کار مهم غافل شده باشند اما خوب است بدانیم که گفتن اذان در گوش راست نوزاد و اقامه در گوش چپ او سنتی است که پیامبر(ص) آن را انجام می دادند و این کار را به پیروانشان نیز سفارش می کردند.
 
* سنت نبوی فراموش نشود
 دکتر طاهره محسنی استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی در این باره در ماهنامه «همشهری آیه» می نویسد: خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد از سنت های پیامبر گرامی اسلام(ص) است و بعد از او، ائمه معصوم (ع) هم به این روش توجه زیادی داشتند و این کار را به عنوان یکی از اولین اقدامات در بدو تولد کودک انجام می دادند و به مسلمانان دیگر نیز سفارش می کردند وقتی نوزاد به دنیا  آمد حتما در نخستین زمان ممکن در گوشش اذان و اقامه خوانده شود. در جلد 43 کتاب «بحارالانوار» از امام زین العابدین (ع) روایت است: «زمانی که پدرم به دنیا آمد پیامبر(ص) در گوشش اذان را تلاوت فرمود.» در جلد 104 همین کتاب به نقل از آن حضرت نوشته شده: «زمانی که امام حسن(ع) متولد شد پیامبر (ص) در گوش او اذان و اقامه را قرائت فرمود.» علامه حر عاملی هم روایتی به نقل از مادر امام رضا(ع) نوشته اند با این مضمون؛ «وقتی امام رضا(ع) به دنیا آمد، امام کاظم(ع) در گوش راست او اذان گفت و در گوش چپش اقامه». پیامبر(ص) می فرمود: «در گوش راست نوزاد اذان بگویید و در گوش چپش اقامه. زیرا این کار کودک را از شر شیطان حفظ می کند. سپس در گوش او آیة الکرسی، سوره های فاتحة الکتاب، اخلاص، ناس، فلق و آیات آخر سوره حشر را بخوانید». در این خصوص روایت های مستند دیگری به نقل از ائمه(ع) ثبت شده است که همگی آن ها مشخص می کنند این بزرگواران در زندگی خود همین شیوه را اجرا و به یاران و دوستان خود نیز توصیه می کردند این گونه عمل کنند و خواندن اذان و اقامه در گوش کودک تازه متولد شده را از یاد نبرند.
 
* تلقین اسلام در بدو تولد 
دلیل اصلی اذان گفتن در گوش کودکی که به تازگی در یک خانواده مسلمان به دنیا آمده، این است که نخستین صدایی که گوش او دریافت می کند، اذان و اقامه باشد که شامل توصیف عظمت و بزرگی خداوند متعال است. چون انسان با شهادت دادن به یگانگی خدا، رسالت پیامبر(ص) و امامت حضرت علی(ع) وارد دایره اسلام و مذهب تشیع می شود. به همین دلیل است که به محض تولد یک مسلمان، شعار اسلام در گوش او خوانده و به او تلقین می شود؛ همان طور که در زمان مرگ و خروج او از دنیا نیز یگانگی خدا و جمله توحید که ذکر «لااله الاا...» است به او تلقین خواهد شد. نکته قابل توجه این است که هر چند کودک تازه متولد شده جملات اذان و اقامه و مفهوم آن را درک نمی کند اما خواندن همین ذکرها بر روح و جسم او اثر می گذارد و روحیه مسلمانی او را تقویت خواهد کرد. به همین دلیل لازم است پدران و مادران این سنت مهم و زیبای اسلامی را که از پیامبر (ص) آموخته ایم مورد توجه داشته باشند .


نگاهی متفاوت به اذان و نماز - اذان اختصاصی

چقدرخوبه نماز اینجوری باشه: خدا نگاه بکنه به ما، ببینه ما کی نیاز داریم نماز بخونیم؟، کی نیاز داریم از دنیا ببریم؟! مثلا خدا ببینه، ما داریم عصبانی می شیم، یه دفعه بفرماید: موذن اذان بگو! ، الان با اذان و نماز این باید از این حال در بیاد بیرون. یه دفعه خدا داره می ببینه که، ما می ریم که برای دنیا غش بکنیم، بفرماید: موذن! الان برای این اذان بگو، این داره غش می کنه همین الان باید بیدارش کنیم. بعد، اون یکی داره افسرده میشه می ره تو خیالات واهی غصه های دنیا، صدا بزنه : موذن موذن موذن الان نیم ساعت گذشته، ولی برای این الان اذان بگو، این همین الان براش اذان بگو.


چقدر خوب بود اذان و نماز هریک از ما با دیگری فرق داشت؛ و هر یک از ما متناسب با خود اذان دریافت میکرد. تو فکر میکنی خدای تو عاجزه از اینکه هر کسی را جداگانه برایش زمانی را برای اذان و نماز تعیین کند؟ متناسب آن لحظه ای که او نیاز دارد قطع کند و بیاید سر نماز و تمام این زمان ها یکسان باشد؟


تو اینقدر نمیدانی! من خدا هستم! این اذانی که برای همه از یک ماذنه در یک زمان میگن؛ اذان خصوصیست برای هر کسی. هر کسی در اون لحظه درحالی است که، همان لحظه باید از حال خود خارج شود و برود سر سجاده نماز بایستد. ]خدا:[ تو دیدی من برای همه دارم میگم؛ این یعنی کسی رو رعایت نکردم؟! شما فکر کردی اذان عمومی می گم، رابطه خصوصی من سر اذان مختل شده؟ نمیدونی من خداااام؟


"یَا مَنْ لَا یَشْغَلُهُ سَمْعٌ عَنْ سَمْع ]ای کسی که شنیدن مطلبی او را از شنیدن مطلب دیگر باز ندارد[ " ای خدایی که هزاران نفر با تو سخن میگن، مشغول نمی شی دیگری رو گوش ندی. ]خدا:[ اصلا اذان فقط برای تو یکیه. آنقدر من با تو در حال تعاملم. 


با خدا زندگی کن! یکی از آثارش اینه وقتی میخوابی دلت نمیاد زیاد بخوابی زود می پری از خواب؛ می گی: خدایا ادامه بدیم؟ فرمود : "انا جلیس من ذکرنی" من همنشین کسی هستم که به یاد منه. ما با همیم؛ با هم داریم گفتگو می کنیم.




برای مطالعه ی ادامه مطلب کلیک کنید

آیا گفتن اذان و اقامه قبل از هر نماز واجب است و آیا می توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟

سؤال :

آیا گفتن اذان و اقامه قبل از هر نماز واجب است و آیا می توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟

پاسخ :

۱- مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه(روزانه) اذان و اقامه بگویند ، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند «الصَّلاه»  و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه «الصَّلاه» را به قصد رجاء بگوید.


۲-اذان و اقامه جزء مستحبات سفارش شده برای نماز های واجب روزانه و قضای آنها می باشد، ولی جزء واجبات نیست یعنی شخص می تواند اذان و اقامه نگوید و نماز را بخواند. لازم به ذکر است نمازهای مستحبی اذان و اقامه ندارند.


۳-اگر دو نماز با هم خوانده می شود، یعنی  اگر نماز عصر را بدون فاصله یا با فاصله کم بعد از نماز ظهر، یا نماز عشا را بدون فاصله یا با فاصله کم بعد از نماز مغرب بخواند اذان نماز دوم ساقط می شود.


برخی از مراجع نافله ها و تعقیبات را فاصله بین دو نماز نمی دانند. آیت الله سیستانی می فرماید:«فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد و احتیاط واجب آن است که در این موارد اذان را به قصد مشروعیّت نیاورد». آیت الله بهجت می فرمایند:« اگر فاصله پیدا کرد یا نافله ای بین آنها خوانده شد، بنا بر اظهر اذان گفتن به استحباب خود باقی است». آیت الله فاضل می فرمایند:« وظاهراً با خواندن نافله، فاصله حاصل می شود.».


۴- احتیاط مستحب این است که اقامه برای هر نماز ترک نشود مخصوصاً در نماز صبح و مغرب و برای کسی که به جماعت نماز نمی خواند.


 

(مسأله ۹۲۲) در پنج نماز اذان ساقط مى شود۱:

اول: نماز عصر روز جمعه۲.

دوّم: نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی الحجه است۳.

سوم: نماز عشاء شب عید قربان، برای کسی که در مشعر الحرام باشد۴،

چهارم: نماز عصر و عشاء زن مستحاضه۵.

پنجم: نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون امدن بول و غائط خودداری کند ۶و ۷ در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله کمی بین آنها باشد۸، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد۹.

۱- فاضل: هر نمازی که با نماز قبل همراه خوانده شود اذان آن ساقط می شود، چه همراه خواندن مستحب باشد یا نباشد؛ بنابراین در موارد زیر اذان ساقط می شود…

۲- فاضل، بهجت: در صورتی که با نماز جمعه(فاضل: یا ظهر) با هم خوانده شود…

۳- بهجت، فاضل: در صورتی که با نماز ظهر جمع شود…

۴- فاضل: وآن را با مغرب همراه می خواند؛ همراه خواندن و جمع کردن بین دو نماز در سه مورد مذکور مستحبّ است…

بهجت: در صورتی که با نماز مغرب جمع شود. و بنابراحتیاط در این سه صورت که گفته شد، باید اصلا اذان نگویند، نه اینکه مستحب نباشد و گفتن آن بی اشکال باشد؛ ولی در جایی که نماز عصر را با نماز ظهر با هم می خوانند، خوب است برای نماز عصر اذان گفته نشود…

۵- فاضل: که باید آن را بلافاصله بعد از نماز ظهر یا مغرب بخواند…

۶- سبحانی: بلکه در هر موردی که دو نماز را با هم می خواند اذان برای نماز دوم ساقط است ، مادامی که فاصله میان آن دو زیاد نباشد؛ و فاصله شدن تعقیب و نافله ضرر ندارد.

۷- اراکی: و برای هر کس که بین نماز ظهر و عصر و همچنین بیبن نماز مغرب و عشا فاصله نیندازد…

۸- بهجت: و اگر فاصله پیدا کرد یا نافله ای بین انها خوانده شد، بنابرأظهر اذان گفتن به استحباب خود باقی است.




برای مطالعه ی ادامه مطلب کلیک کنید